Mentale voordelen van paardrijden
Of je nou voluit wilt galopperen over het strand of over een hoge oxer wilt springen, paardrijden heeft niet alleen positieve effecten op ons lijf, maar ook op onze psyche. Behalve het immense plezier heeft een leven als ruiter specifieke mentale voordelen. Wij duiken erin!
Tekst Koosje Mulders Beeld Arnd.nl
1.
Ontspanning
Niets is zo rustgevend als een lange buitenrit op een frisse voorjaarsochtend wanneer je het hele bos nog voor je alleen hebt, op die paar reeën na die je onderweg tegenkomt. Of om helemaal in je eigen bubbel te zitten, omdat je full focus schouderbinnenwaarts aan het oefenen bent. Paardrijden is eigenlijk de ultieme vorm van mindfullness. Het vereist namelijk dat je even helemaal nergens anders aan denkt en een bent met je dier. Natuurlijk vergt goed rijden wel spierspanning en kan een wedstrijd soms ook een beetje stressvol zijn, maar over het algemeen kom je met een leeg hoofd en zelfs nieuwe energie van het paard. Dus vergeet de meditatieappjes en yogalessen, en stap in het zadel!
2.
Therapie
Uit een groot Paardensportonderzoek van de KNHS bleek dat de voornaamste reden voor mensen om paard te rijden de omgang met het paard is. Geen wonder, want een betere therapie kun je niet vinden. Psychologen hebben in meerdere studies reeds aangetoond dat interactie met dieren leidt tot stressverlaging en helpt tegen depressies, mede door de onvoorwaardelijke liefde die ze geven. Paarden zijn eerlijk, aanhankelijk, altijd blij om je te zien en dankbaar voor de kleinste dingen. En misschien nog wel het fijnste: ze zijn altijd een luisterend oor. Ze hebben de grootste schouders om bij uit te huilen en vertellen je nooit dat je je aanstelt. En zeg nou zelf, een intense band opbouwen met een beest van 600 kilo, omdat hij jou volkomen vertrouwt en volgt als een puppy, is toch magisch?
3.
Empathie
Duits onderzoek onder ruim 400 paardenliefhebbers wees uit dat ruiters beschikken over sterke sociale vaardigheden. ‘De omgang en het nauwe contact met het dier vereisen een hoge mate van empathie en gevoeligheid voor de subtiele lichaamstaal van het paard.’
‘Interactie met dieren leidt tot stressverlaging en helpt tegen depressies’
4.
Incasseren & accepteren
Diezelfde studie toonde ook aan dat paardensporters vastberaden en veerkrachtig zijn. Sporten met dieren betekent dat je niet alles in de hand hebt. Het zijn levende wezens met een eigen karakter en soms bijvoorbeeld eigen angsten. Het zijn nou eenmaal vluchtdieren, dus het gebeurt dat je paard niet helemaal doet wat de bedoeling is. Daarnaast hebben paarden af en toe hun dag niet of kunnen ze zich blesseren. Hoe dan ook, je hebt nooit honderd procent controle. Teleurstellingen liggen op de loer en dat betekent dat je moet leren incasseren, maar daar kweek je wel doorzettings- en aanpassingsvermogen mee.
5.
Verantwoordelijkheid
Een paard is geheel afhankelijk van zijn baasje en daarom is de zorg een behoorlijk grote verantwoordelijkheid. Je kunt niet zomaar een dag overslaan als je geen zin hebt. Dat vergroot je discipline en plichtsbesef. Het vergt veel tijd en energie, dus perfect plannen wordt appeltje eitje voor je. Je leert efficiënte tijdsindeling te maken en prioriteiten te stellen. Eigenschappen die in alle aspecten in het leven handig zijn. Dat geldt evenzo voor leiderschap, want ondanks dat je paard je beste vriend is, ben jij ook zijn leider. Je moet duidelijk kunnen communiceren en met wederzijds respect samenwerken zonder dat je simpelweg even kunt overleggen.
6.
Samen beleven
Niet geheel onbelangrijk: paardrijden is hartstikke gezellig. Paardenmensen begrijpen namelijk alleen elkaar als het om het paardenvirus gaat, dus is het af en toe broodnodig om met een lotgenoot neer te strijken voor een kop koffie en geleuter over je nieuwe halster en het gekke trucje dat je je viervoeter hebt geleerd. Officieel is het een individuele sport, maar met je paard ben je al sowieso nooit alleen en de paardensport beleef je vaak intens met andere bekenden naast je. Families en vrienden trekken er met hun pony of paard op uit om op wedstrijd of op buitenrit te gaan. Het dier is de verbindende factor voor een dagje uit en dat kan alleen door echt teamwork.
Ontwikkeling kinderen
Verscheidene onderzoeken zijn gedaan naar de invloed van paardensport op de ontwikkelingen van kinderen en tieners. Zo bewees Washington State University in Amerika wetenschappelijk dat omgang met paarden een beduidende verlaging van de stresshormonen geeft bij kinderen. Zo’n 130 scholieren brachten twaalf weken lang in een naschools programma tijd door met paarden. Het niveau van het stresshormoon cortisol was veel lager gedurende de dag en avond tijdens het programma. In Japan keek professor Ohta van Tokyo University of Agriculture naar de effecten van paardrijden op kinderen. Hij toonde aan dat de trillingen veroorzaakt door de beweging van het paard tot activering van het sympathisch zenuwstelsel leiden. Daardoor verbetert het leervermogen van een kind. De invloed van paardrijden kan dus in vele opzichten als positief worden gezien. Daarom besloot de KNHS het Young Leaders Program op te zetten voor kinderen en jongeren tussen de 8 en 21 jaar. De deelnemende jeugd leert op speelse wijze samenwerken, flexibel zijn, duidelijk communiceren en regie voeren over hun eigen leven. Zo worden op maneges en verenigingen maatschappelijk waardevolle kwaliteiten ontwikkeld.
‘Een paard verzorgen vergt veel tijd en energie, dus perfect plannen wordt appeltje eitje voor je’
Mentale gezondheid in de sport
Het onderwerp in dit artikel sluit aan op de campagne ‘De Onzichtbare Blessure’, die recent door zorgverzekeraar Zilveren Kruis en voetbalbond KNVB werd gelanceerd. Via het platform rinus.knvb.nl krijgen trainers, coaches en begeleiders handvatten om bij te dragen aan het mentale welzijn van jongeren. De tips, voorbeelden en inzichten die daar worden gedeeld, zijn niet alleen waardevol voor het voetbal, maar ook inspirerend voor andere sporten, waaronder onze paardensport.
Uit onderzoek blijkt namelijk dat ruim een derde van de jongeren in Nederland mentale klachten ervaart. Bij jongvolwassenen (16-25 jaar) loopt dat zelfs op tot meer dan de helft. De nasleep van de coronapandemie, prestatiedruk en sociale media hebben een grote impact; vooral op jongeren.
Sport, en in ons geval ook nog de waardevolle omgang met paarden, kan juist een belangrijke rol spelen in het versterken van mentaal welzijn. Daar komt bij dat instructeurs en andere begeleiders ruiters vaak meerdere keren per week zien en daardoor signalen van verandering vroeg kunnen opmerken. Iemand die zich wat meer terugtrekt, minder plezier heeft of sneller geïrriteerd raakt, kan onbewust laten zien dat het niet goed gaat. Door open te staan voor een gesprek en echt te luisteren, kun je als begeleider of mederuiter al veel betekenen.
Collectieve zorgverzekering via Zilveren Kruis
Gezond zijn én blijven, fysiek maar dus ook mentaal, is belangrijk. Daarom bieden wij jou de mogelijkheid om gebruik te maken van de collectieve zorgverzekering van Zilveren Kruis, een partner van de KNHS. Omdat je lid bent van de KNHS profiteer je met deze verzekering van extra voordelen én een scherpere premie. Kijk op: zilverenkruis.nl/knhs
